Set farge på augeblikka

Det som var eit tiltak mot koronadepresjon for Olav Sataslåtten, skaper stor glede blant historieinteresserte hallingar.

– Eg begynte med dette i februar. Eg kom over ein artikkel som fortalde om ei programvare som enkelt gjorde det mogeleg å gjere svart-kvite bilete til fargar, fortel Sataslåtten.

Etter kvart som han fekk dreisen på prosessen og var nøgd med koloreringa, bestemte han seg for å publisere sine første fargebilete.

– Då starta eg opp gruppa Hallingminne på Facebook, og det var ein enorm respons.

Over natta fekk gruppa 1500 medlemmer. I dag har den auka til 2700.

På gruppa er det mykje aktivitet og kommentarar når nye bilete kjem. Det gjer det ekstra spesielt og interessant, meiner Sataslåtten.

– Det er folk i dalen som kjenner igjen noko eller nokon på bileta, og kjem med historier til biletet. Det er særleg morosamt når eldre folk vil ha eit bilete frå 1930 tilsendt, fordi mor deira er ei ung småjente på det.

– Kva trur du er det som fengjer med desse gamle augeblikka?

– Eg trur me søkjer tilbake til røtene og der me kjem ifrå. Gamle bilete på nettet har ein enorm appell i fleire grupper.

Sataslåtten er ingen nybegynnar i kunsten å finne gull i arkiva. Frå før har han samarbeidd tett med Ål bygdearkiv om digitalisering av folkemusikk. På nettsida til bygdearkivet finn ein gamalt hallingspel og intervju med tidlegare spelemenn, digitalisert av Sataslåtten. Mykje av materialet er med hans eigen goffa, den legendariske spelemannen Olav Sataslåtten d.e.

Hallingminne eksisterer også som ei eigen nettside. Her publiserer Sataslåtten lokalhistoriske artiklar og bilete. Han leverer også til Dølaminne sine historiske årbøker.

– Det er ei konstant jakt etter ukjent materiale. Drivkrafta er jakta. Det er om å gjera å finne sjeldne og lite eller ikkje publiserte bilete. Då viser ein fram noko frå dalen som folk ikkje var klar over, fortel Sataslåtten.

Det er ikkje berre på fritida han leiter i arkiv. Sataslåtten er tilsett i Riksarkivet og jobbar med forvalting og tilsyn.

– Eg budde på Torpo som gutunge, men hadde oppveksten i Drammen. No bur eg i Oslo, men har alltid hatt god kontakt med slektningar i Hallingdal.

Det siste året har han budd i Tirana i Albania der kona jobbar som diplomat. Også der har samfunnet vore stengt ned. Då har koloreringa vore eit tiltak mot å ikkje gå på veggane.

– Eg kjem til å fortsette med dette, heilt klart. Det var eit tiltak mot koronadepresjon som er artig å halde på med.

Målet for Sataslåtten er å publisere eit bilete kvar dag. Det er ikkje alltid han klarer såpass, men når han gjer det får han gode tilbakemeldingar. Mange seier det er dagens høgdepunkt.

Dei fyrste bileta han kolorerte var teke av Ola A. Strand. Han var ein velståande gründer som hadde tilgang til kamera rundt førre hundreårsskifte. No finn han nytt materiale i bygdearkiva, og blant det som er tilgjengeleg på nettet. Ifølge Sataslåtten handlar mykje om å bruke dei riktige søkjeorda når han saumfer arkiva.

Materialet han jobbar med strekker seg

frå 1870-talet fram til åra rundt 1960.

– Kor lang tid brukar du på eit bilete?

– Alt frå ein til tre timar. Nokre har så mykje detaljar at eg må legge dei vekk, og jobbe vidare med dei seinare.

– Men kva med fargevalet. Du veit jo ikkje om buksa var grøn eller raud?

– Nei, men berre det å gje biletet fargar får fram fleire detaljar i det. Mange av kommentarane går på nettopp det. Det var nokon som var kritiske i begynninga og meinte at det var historieforfalsking. Men ein må ta det for det dei er.

– Så kritikarane har stilna?

– Eg trur dei har forlate gruppa. Sjølv meiner eg at fargar er med på å gjere lokalhistoria rikare. Særleg om ein klarer å blåse opp detaljar som gir ny kunnskap.

Sataslåtten har blitt oppfordra til å lage utstillingar og bøker av materialet han har skapt. Det er han sjølvsagt interessert i.

– Eg har jo tilgang til over 13.000 bilete, så det er mykje snadder.