Lesevansken

I mine barneskuleår var eg ikkje særleg opptatt av at verken påskeharen eller julenissen skulle komma. Det eg venta på store delar av året, var bokbussen.

Denne magiske blå og kvite bussen som kom rullande inn framom porten til Vats skule. Altfor sjeldan! Bussen hadde ein sjåfør som med ein halv piruett med førarsetet vart bibliotekar, og, det viktigaste, stappfulle bokhyller frå golv til tak.

Eg elska å lesa. Elska kjensla av å opne ei ny bok og ikkje veta kvar ho skulle ta meg. Kom eg til å le, eller gråte, eller begge delar? Ville eg kanskje til og med kjenne meg som ein ny person når eg til slutt lukka den. Eg kunne forsvinne hundre prosent inn i forteljingane. Lukke meg inne på rommet etter frukost og ikkje komma ut att før eg vart tvunge ned til middag.

Slik held det fram gjennom barneskulen, og ungdomsskula, til og med gjennom vidaregåande. Men så kom fyrste år på universitetet, og over natta hadde 30.000 studentar plukka opp Kafka og Tolstoj, og bestemt at det var dust å lesa noko som helst anna enn klassikarane.

Eg gjorde mitt ytterste for å koma inn i «Krig og fred», «Prosessen», «Idioten». Eg var jo ein røynd lesar, tenkte det ikkje skulle bli noko problem. Måtte berre halde ut 100 sider, til hovudet hadde vent seg til språket. Men etter tjue gonger oppattlesing av dei fyrste tretti sidene, gav eg opp. Konkluderte med at hjernen min ikkje hadde kapasitet til meir enn barne- og ungdomslitteratur. Redefinerte meg sjølv som filmnerd, og fortalde alle som ville høyre at Ingunn Thon ikkje les.

I eit milelangt år gjekk eg, utan å røre ei einaste skjønnlitterær bok. Fekk firkanta auge og senebetennelse i fjernsynskontrollhanda. Eg hadde gløymt det gode selskapet bøkene gav. Gløymt kjensla av hardback under puta. Gløymt knitrelyden når ein opnar ei splitter ny bok for fyrste gong. Men så …

Ein laurdag eg var blakk og rastlaus, gjekk eg til ein i kollektivet for underhaldningsråd. «Æh har non bøker …» sa han, og viste meg hylla si. Eg orka ikkje seie ei gong til at «Ingunn Thon ikkje les», så eg gjekk fram og lata som eg vurderte utvalet. Det var då eg såg han. Midt mellom Kafka og Dostojevskij stod ein annan mann. Ein eg berre hadde høyrt gjetord om. Definitivt ikkje ein av klassikarane. Eg strakk ut armen og tok Erlend Loe i handa. Og sakte, men sikkert i løpet av ein laurdag, leidde han meg attende til mitt gamle eg.

No les eg på bussen, les i lunsjen og lyg på meg avtaler så eg kan springe heim og lesa endå meir. Klassikarar er sjølvsagt ikkje det einaste. Det finst så himla mange fine sjangrar, og det må jo berre vera bra at alle blir lest! Bokhyllene mine er fylt opp av alt frå barnebøker, til poesi, til kioskromanar, til, tru det eller ei, dei gamle klassikarane. Eg les dei av lyst, ikkje fordi eg må. Og eg bestemmer at nokon anna leseregel enn den gidd eg ikkje forhalde meg til.

I eit milelangt år gjekk eg, utan å røre ei einaste skjønnlitterær bok. Fekk firkanta auge og senebetennelse i fjernsynskontrollhanda.